Ślad węglowy samochodu – czy auta elektryczne naprawdę są bardziej ekologiczne?

Samochody elektryczne od lat promowane są jako ekologiczna alternatywa dla pojazdów spalinowych. Wizja miast wolnych od spalin i hałasu, a także mniejsze uzależnienie od paliw kopalnych sprawiają, że elektromobilność wydaje się oczywistą ścieżką przyszłości. Jednak czy pojazdy elektryczne faktycznie są mniej emisyjne, jeśli spojrzymy na pełny cykl życia auta? 

Obliczenie śladu węglowego pojazdu nie sprowadza się jedynie do emisji podczas jazdy. Czy więc elektryfikacja transportu rzeczywiście oznacza zeroemisyjność, czy też jest to tylko przesunięcie problemu na inne obszary?

Jak obliczyć ślad węglowy samochodu?

Ślad węglowy samochodu to całkowita suma emisji gazów cieplarnianych generowanych przez pojazd w całym jego cyklu życia. W obliczeniach uwzględnia się kilka kluczowych etapów:

Produkcję pojazdu – obejmuje emisje wynikające z wydobycia surowców, produkcji komponentów oraz montażu. Produkcja akumulatorów do aut elektrycznych jest szczególnie energochłonna i generuje znaczne emisje.

Eksploatację – w przypadku aut spalinowych chodzi głównie o spalanie paliwa, natomiast w samochodach elektrycznych kluczowe znaczenie ma miks energetyczny kraju, z którego pochodzi prąd.

Utylizację i recykling – odpady poprodukcyjne, eksploatacyjne oraz sposób utylizacji akumulatorów również wpływają na końcowy bilans emisji.

Porównując ślad węglowy różnych typów pojazdów, kluczowe znaczenie ma miejsce ich użytkowania. W krajach, gdzie dominuje energia odnawialna, auta elektryczne mogą wykazywać znacznie mniejszy ślad węglowy w porównaniu do miejsc, gdzie prąd pochodzi głównie z elektrowni węglowych.

Ślad węglowy auta elektrycznego

Choć samochody elektryczne podczas jazdy nie emitują CO₂, ich rzeczywisty ślad węglowy jest bardziej skomplikowany. Kluczową kwestią pozostaje produkcja akumulatorów, która jest procesem wysoce emisyjnym. Wydobycie i przetwarzanie litu, kobaltu i niklu wymaga dużych nakładów energii, często pozyskiwanej z paliw kopalnych.

Według badań, wyprodukowanie samochodu elektrycznego może generować nawet 40-60% więcej emisji niż produkcja auta spalinowego. W praktyce oznacza to, że elektryczne auto musi przejechać określoną liczbę kilometrów, zanim jego całkowity ślad węglowy zrówna się z samochodem spalinowym.

W krajach, gdzie energia elektryczna pochodzi głównie z węgla, samochody elektryczne mogą mieć wyższy ślad węglowy podczas eksploatacji niż nowoczesne auta spalinowe. Natomiast w miejscach z dużym udziałem odnawialnych źródeł energii różnica na korzyść elektryków jest wyraźniejsza.

Ślad węglowy samochodu elektrycznego vs. spalinowego

Rzetelne porównanie samochodu elektrycznego i spalinowego pod kątem śladu węglowego wymaga uwzględnienia pełnego cyklu życia obu pojazdów – od momentu ich produkcji, przez fazę użytkowania, aż po utylizację.

Na etapie produkcji pojazdy elektryczne są wyraźnie bardziej emisyjne. Głównym źródłem emisji jest w tym przypadku energochłonny proces wytwarzania akumulatorów, który wiąże się z wydobyciem i przetwarzaniem metali takich jak lit, kobalt czy nikiel. W efekcie, już w momencie opuszczenia fabryki, samochód elektryczny ma większy „bagaż” emisji CO₂ niż jego spalinowy odpowiednik.

W fazie eksploatacji sytuacja się odwraca. Samochód z silnikiem spalinowym emituje CO₂ w sposób bezpośredni – w wyniku spalania paliwa. W przypadku pojazdu elektrycznego emisje związane z jego użytkowaniem zależą od źródła energii elektrycznej. W krajach opartych na energetyce węglowej, ślad węglowy może być stosunkowo wysoki, natomiast w regionach z dominacją OZE – zdecydowanie niższy.

Utylizacja, szczególnie w kontekście recyklingu akumulatorów, to obszar, który wciąż się rozwija. Choć obecnie proces odzysku surowców z baterii litowo-jonowych wiąże się z wysokimi kosztami i wyzwaniami technologicznymi, dynamiczny rozwój technologii recyklingu może w przyszłości znacząco poprawić końcowy bilans emisji pojazdów elektrycznych.

Z dostępnych analiz wynika, że samochód elektryczny rekompensuje swój wyższy ślad węglowy z etapu produkcji po przejechaniu średnio od 50 000 do 80 000 km. Granica ta zależy przede wszystkim od miksu energetycznego danego kraju oraz parametrów technicznych zastosowanego akumulatora. W długoterminowej perspektywie, przy odpowiednich warunkach zasilania, pojazdy elektryczne mogą zatem osiągnąć niższy całkowity ślad węglowy niż ich spalinowe odpowiedniki.

Ciekawostka: Ślad węglowy samochodu a lotnictwo

Samoloty zużywają ogromne ilości paliwa, ale czy w przeliczeniu na pasażera rzeczywiście emitują więcej CO₂ niż samochody? Różnice w śladzie węglowym zależą od liczby osób na pokładzie i długości trasy.

Średnia emisja CO₂ na pasażera w przypadku lotu komercyjnego wynosi 90–150 g CO₂/km, w zależności od klasy podróży i efektywności samolotu. Samochód spalinowy emituje 120–180 g CO₂/km, ale tylko jeśli podróżuje w nim jedna osoba. Jeśli autem jadą cztery osoby, emisja na pasażera spada do 30–45 g CO₂/km, co oznacza, że w przeliczeniu na osobę podróż samochodem może być znacznie mniej emisyjna niż lot.

Na końcowy wynik wpływa wiele czynników, takich jak styl jazdy, obciążenie pojazdu czy warunki drogowe. W przypadku podróży wieloosobowych ślad węglowy samochodu może być znacznie mniejszy niż w transporcie lotniczym.

Podsumowując, czy samochody elektryczne rzeczywiście są mniej emisyjne? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. W krajach o niskoemisyjnym miksie energetycznym, opartym na źródłach odnawialnych i energetyce jądrowej, pojazdy elektryczne mogą być zdecydowanie bardziej przyjazne dla klimatu w całym cyklu życia. Natomiast w państwach, gdzie produkcja energii elektrycznej wciąż w dużej mierze opiera się na paliwach kopalnych, zwłaszcza węglu, ich przewaga emisyjna staje się znacznie mniej wyraźna.

Ostatecznie, kluczowym czynnikiem wpływającym na ślad węglowy transportu pozostaje sposób użytkowania pojazdów. Optymalnym rozwiązaniem może być nie tylko przechodzenie na elektryki, ale także rozwój transportu publicznego i zmniejszenie ogólnej liczby samochodów na drogach.

Najczęściej czytane wpisy:

• Ślad węglowy - co to jest?
• Jak powstaje ślad węglowy?
• Cyfrowy ślad węglowy
• Kto musi liczyć ślad węglowy?
• Kompensacja śladu węglowego